“อิกัวนาทะเล” (Marine Iguana) หรือที่รู้จักกันในชื่อ “อิกัวนา กาลาปากอส” ชื่อวิทยาศาสตร์ Amblyrhynchus cristatus เป็นสายพันธุ์อิกัวนาที่สามารถพบได้ที่บนเกาะเอสปาโดลา ในหมู่เกาะกาลาปากอส ประเทศเอกวาดอร์ เท่านั้น และยังเป็นอิกัวนาชนิดเดียวบนโลกที่สามารถดำน้ำและหากินในทะเลอีกด้วย

พวกมันถือว่าเป็นหนึ่งในสัตว์เลื้อยคลานที่มีสกิลว่ายน้ำที่เก่งมาก ๆ สามารถกลั้นหายใจใต้น้ำได้นานกว่าครึ่งชั่วโมง ดำน้ำลึกได้กว่า 9 เมตร และถึงแม้คลื่นทะเลจากมหาสมุทรแปซิฟิกจะรุนแรง แต่เหล่าอิกัวนาทะเลก็สามารถว่ายน้ำได้อย่างไม่เป็นปัญหา

โดยอิกัวนาทะเลและอิกัวนาบกมีวิวัฒนาการมาจากบรรพบุรุษเดียวกัน คาดว่าแยกสายพันธุ์ออกจากกันเมื่อประมาณ 8-10 ล้านปีก่อน ซึ่งมีอายุมากกว่าหมู่เกาะกาลาปากอสเสียอีก ดังนั้นเป็นไปได้ว่า บรรพบุรุษอิกัวนาอาศัยอยู่บนหมู่เกาะภูเขาไฟมาก่อน (ที่ตอนนี้จมอยู่ใต้น้ำและส่วนที่โผล่ขึ้นมาก็คือหมู่เกาะกาลาปากอสในปัจจุบัน)

อิกัวนาทะเลถูกพบและกล่าวถึงครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ.1798 โดย เจมส์ โคลเนตต์ กัปตันเรือชาวอังกฤษ เขาบันทึกไว้ว่า “มันมีขนาดเล็ก ตัวสีดำสนิท หน้าตาอัปลักษณ์ น่าขยะแขยง และเชื่อว่าไม่มีนักล่าตัวไหนอยากกินมันแน่นอน” เช่นเดียวกับ ชาร์ล ดาร์วิน ที่ก็ดูเหมือนจะไม่ชอบอิกัวนาทะเลเหมือนกัน “มันเกาะอยู่บนหินลาวา ตัวสีดำ ดูงุ่มง่าม ผิวเหมือนถูกเคลือบด้วยหิน น่ารังเกียจ”

ซึ่งน่ากลัวหรือไม่อันนี้แล้วแต่คนมองนะครับ เพราะบางคนก็ว่ามันสวยงามคล้ายมังกรในจินตนาการ อีกทั้งลักษณะของมันจริง ๆ แล้วไม่ได้มีสีดำเสมอไป บางตัวมีสีเทา สีน้ำตาลเข้ม สาเหตุที่มีสีดำเข้มก็เพื่อช่วยดูดซับแสงแดด เพิ่มความอบอุ่นให้ร่างกาย มันมีขนาดตัวยาวประมาณ 1-1.5 เมตร หนัก 12 กิโลกรัม มีหนามแหลมตั้งแต่งหัวจรดหาง และหางเรียวแบนยาว ใช้สำหรับว่ายน้ำ มีกรงเล็บแหลมคม

ถึงลักษณะอิกัวนาทะเลจะมีรูปร่างหน้าตาน่ากลัว แต่ที่จริงแล้วพวกมันเป็นสัตว์รักสงบ ไม่ดุร้าย แถมไร้เดียงสา เพราะมันต่อสู้ไม่เป็น (หนีได้อย่างเดียว) มันกินเฉพาะสาหร่ายสีแดง สีเขียว และพืชตามโขดหินใต้น้ำเท่านั้น ซึ่งกรงเล็บแหลมคมไม่ได้เอาไว้ป้องกันตัวหรือทำร้ายใคร แต่เอาไว้ใช้ยึกเกาะหินหรือพื้นใต้น้ำเวลากินอาหารเพื่อป้องกันไม่ให้ถูกพัดไปกับกระแสน้ำ

ความเจ๋งอีกหนึ่งอย่างของมันคือ สามารถแยกเกลือออกจากร่างกายได้หลังดำน้ำอยู่ใต้ทะเลเป็นเวลานาน โดยในโพรงจมูกจะมีตัวกรองเกลือ ที่ไม่ให้เข้าสู่ร่างกายมากเกินไป เมื่อกรองเสร็จ พวกมันก็จะจามเกลือเหล่านั้นออกมาเหมือนเวลาเราสั่งขี้มูกเลยล่ะ ด้วยกลไกนี้เองทำให้พวกมันสามารถดำน้ำทะเลได้นั่นเอง

ปัจจุบัน อิกัวนาทะเลมีประชากรประมาณ 300,000 ตัว ถึงจะฟังดูเยอะ แต่พวกมันอยู่อาศัยรวมกันเป็นกระจุก หากเกิดวิกฤติหรือภัยพิบัติขึ้นมา อาจสูญพันธุ์ได้ง่าย ๆ ซึ่งศัตรูและภัยคุกคามมัน ได้แก่ เหยี่ยวกาลาปากอส นกเค้าแมว นกนางนวล นกกระสา ฉลาม และงู