การปะทุของภูเขาไฟธีราในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เมื่อ 3,600 ปีก่อน ทำให้เกิดภัยพิบัติธรรมชาติที่เรียกได้ว่า เป็นเหตุการณ์ที่รุนแรงที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์มนุษยชาติเลยก็ว่าได้ ซึ่งมันทำลายอารยธรรมมิโนอันบนเกาะครีตจนเกลี้ยง (ปัจจุบันคือเกาะซานโตรินี) แต่ที่แปลกคือไม่เคยมีใครพบศพหรือร่างของผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์นี้เลย ราวกับว่าผู้คนในเมืองกว่า 35,000 คนหายไปอย่างไร้ร่องรอย
มีทฤษฎีมากมายเกี่ยวกับการหายไปของเหยื่อในเหตุการณ์ดังกล่าว : ทฤษฎีหนึ่งระบุว่า ในการปะทุครั้งแรก ไม่รุนแรง ทำให้ผู้คนตื่นตัวและหนีออกจากเมืองได้ทัน หรืออีกทฤษฎีเชื่อว่า ร่างของคนในเมืองถูกความร้อนจากลาวาเผาจนสลายหายไปหมดแล้ว ทั้งหมดนี้ดูเป็นไปไม่ได้ แต่หนึ่งในทฤษฎีคือ “เหยื่อถูกคลื่นยักษ์สึนามิสูบหายลงไปยังก้นมหาสมุทร” แต่ถึงอย่างนั้น ก็ไม่เคยมีรายงานของการเกิดสึนามิเลย
เรื่องนี้เป็นที่น่าสงสัยมานานหลายสิบปี จนกระทั่งนักวิจัยชาวตุรกีที่พบซากโครงกระดูกของ “ผู้เสียชีวิตและสุนัข” ที่จมอยู่ใต้ขี้เถ้า ณ แหล่งขุดค้นยุคสำริด Cesme-Baglararası ตั้งอยู่ริมชายฝั่งบนอ่าวเซสเมทางตะวันตกของตุรกี ซึ่งหลักฐานนี้สนับสนุนทฤษฎีคลื่นยักษ์สึนามิ เพราะชั้นตะกอนและเศษซากต่าง ๆ บ่งบอกว่านี่เป็นร่องรอยสึนามิแน่นอน
โดยการค้นพบนี้ได้รับการตีพิมพ์ลงวารสาร Proceedings of the National Academy of Sciences นำโดย “เบเวอร์ลี กูดแมน เชอร์นอฟ” และ “วาซิฟ ชาโฮกลู” จากมหาวิทยาลัยอังการา ซึ่งนี่นับว่าเป็นการค้นพบหลักฐานโครงกระดูกชิ้นสำคัญที่ช่วยไขปริศนาให้กระจ่าง เดิมทีหลักฐานก่อนหน้านี้ระบุเพียงว่า พื้นที่โดยรอบได้รับผลกระทบเพียงเถ้าถ่านที่ปะทุออกมาจากภูเขาไฟเท่านั้น แต่หลักฐานนี้เผยให้เห็นชั้นของตะกอน ที่แสดงให้เห็นร่องรอยของคลื่นสึนามิที่ปะทะเข้าชายฝั่งหลายต่อหลายครั้งก่อนจะสงบลง
วาซิฟ ชาโฮกลู กล่าวว่า “ในชั้นตะกอนมีซากกำแพงที่เสียหายปะปนอยู่กับเศษหินอิฐ ซึ่งลักษณะของชั้นตะกอนยังมีซากเปลือกหอยและตะกอนทรายจากทะเลด้วย เป็นลักษณะเฉพาะที่บ่งบอกว่าเกิดจากคลื่นยักษ์สึนามิแน่นอน โดยคาดว่ามันเกิดขึ้นอย่างน้อย 4 ครั้งติดต่อกัน ซึ่งทั้งหมดเป็นผลมาจากการปะทุของภูเขาไฟธีรา มีแหล่งกำเนิดสึนามิบริเวณใกล้ชายฝั่งทางเหนือของเกาะครีต และตามแนวชายฝั่งของตุรกี”
อย่างไรก็ตาม แม้แหล่งโบราณคดีแห่งนี้จะกลายเป็นที่พักตากอากาศและแหล่งท่องเที่ยวไปแล้ว แต่การศึกษาประวัติศาสตร์จะทำให้เราตระหนักรู้และเข้าใจถึงภัยพิบัติที่เคยเกิดขึ้นในอดีตและอาจเกิดขึ้นในอนาคตด้วย
Fact – ความรุนแรงของการปะทุของภูเขาไฟธีรา ถูกจัดระดับดัชนีความรุนแรงการระเบิดของภูเขาไฟอยู่ในระดับ 7 (มากสุด 8) ซึ่งความรุนแรงระดับนี้สามารถคร่าชีวิตผู้คนได้นับล้านเลยทีเดียว ซึ่งเทียบได้กับความรุนแรงของระเบิดนิวเคลียร์ฮิโรชิมาเลยล่ะ
